LİKYA KAŞ ORKİDESİ (Ophrys Iycia)
Nesli tükenmekte olan endemik bitkilerden Likya Kaş Orkidesi ( Ophrys Iycia) Tillo’da Doğa Fotoğrafçısı K. Fikret YÜZER tarafından görüntülendi.
Türkiye karasal orkide türleri bakımından oldukça zengin 170 çeşit orkide yayılış türü göstermekte pek çoğunun nesli tehdit altında pek çoğu salep için sökülüyor. Ne yazık ki tükenme tehlikesi altında bulunan bu güzel bitkiden, 250 ile 900 arası az birey bulunmaktadır. Tarımsal alanlarda üretilemeyen bu bitkiler yakın dönemde yapılan çalışmalara göre her yıl ülkemizden yüz milyona yakın Orkide bitkisinin onları toprağa bağlayan tek organları yumruları Salep için alınarak ölüme terk ediliyor. Ülkemizde yayılış gösterin Orkideler türleri içinde en acil koruma eylemi gerektiren Likya Kaş Orkidesidir. Tür Antalya İlinde yayılış gösteren ve kritik olarak tehlike altındaki 62 bitki türünde en üst sırada yer alıyor ilk defa 1980 yılında keşf edilen tür Dünya üzerinde sadece Antalya Kaş İlçesinde ve yakın çevresinde yayılış gösteriyor.
Bilimsel ismi (Ophrys Iycia) olan bitki diğer erkenci bitkilerle birlikte Nisan ayının ilk haftasında çiçeklenerek baharı müjdeliyor. Yaklaşık 30-40 santim boyu olan bitkinin hoş görünümlü çiçekleri oldukça etkileyici en göz alıcı yeri Labelum adı verilen ayak kısmı bunun üzerindeki ( H ) harfi biçimindeki Spekulum yani leke yapısı Likya Kaş Orkidesini hem cinslerinden ayıran önemli bir özelliktir. Bu yapı her zaman H harfi şeklinde olmuyor bazen kolları parçalı şekilde veya farklı desenlerde karşımıza çıkabiliyor. Bu nadir ve endemik türümüzü geleceğe taşımak için koruma çalışmalarına 2012 yılında başlandı. Akdeniz Üniversitesi ve Antalya Orman Bölge Müdürlüğü Kaş Orman Müdürlüğü işbirliği içerisinde yürütülen Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Kurumu TÜBİTAK tarafından finanse edilmektedir. Türkiye Tohum Gen Bankasında koruma altına alınmıştır. Likya orkidesi, 10-12 yıllık bir süre içerisinde yetişkin hale gelebiliyor. Üremesi için uygun alan ve şartların yerine gelmesi gerekiyor. Likya orkidesi, ilk yaprağını en erken 5 yıl içinde açabiliyor.
İlimizin de sahip olduğu bu güzelliğin gelecek nesillere aktarılması amacıyla Siirt İli Tillo ilçesinde de Likya Kaş Orkidesinin koruma altına alınması ve gerekli çalışmaların başlatılması için ilgilileri göreve çağırıyorum.
Araştıran ve Fotoğraflayan
K.Fikret YÜZER
