Siirt’te su sorunu yaşanmaya devam ediyor. Asırlardan beri yaşanan bu sorunun çözümüne yönelik çabalar da sürüyor. Türkiye Mimar ve Mühendisler Odaları Birliği Başkanlığı Koordinasyon kurulu bu sorunun çözümüne yönelik bilimsel bir rapor hazırladı. Ana çözüm noktasının Vali ve Belediye Başkan vekili Dr. Kemal Kızılkaya tarafından takip edilen Alkumru Baraj Gölünden su hattının ön planda yer alan raporda çeşitli öneriler de yer almaktadır.
Siirt’te İçme suyu problemi kentimizin yıllardır devam eden kronik sorunu haline gelmiştir denilen raporda şu görüşlere yer verilmiş”Hesko ve hizandan gelen suyun çelik boruları kullanım ömrünü tamamlamış ve korozyonla aşınması sebebiyle çelik boruların et kalınlığı azalmış sürekli su patlaklarına sebep olmaktadır. Alkumru barajından yeni bir içme suyu çelik boru hattı yapılması Tillo ilçemizin ve kent merkezinin içme suyu sorununa nihai bir çözüm olacaktır. Ancak bahse konu 20 km’lik boru hattının Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından projelendirilmesi işi 12 ay sürmüş olup, proje çizim aşaması bitmiş olmasına rağmen ihaleye çıkılmamıştır. Alkumru projesinin hayata geçirilmesi en az 2 yılı bulacağı ve kentimizde yaklaşık 3 yaz mevsimi daha yetersiz içme suyu sorunu yaşanacağı ön. görülmektedir.
1. Çözüm Önerisi;
2014 yılında 28994 sayılı resmi gazetede yayınlanan “İçmesuyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği” ile ülkemizdeki tüm belediyeler için İçmesuyu, kayıp kaçak tespiti ve şebeke yönetimi scada sistemi kurulması ihalesi su kayıplarını azaltmaya yönelik faaliyetler gerçekleştirmesi yasal bir zorunluluk haline gelmiştir. Nitekim 20’ye yakın kentte kayıp/kaçak tespit ihalesi gerçekleştirilmiştir. İlimizde köylere, tarım arazilerine, bağ ve bahçeler için şebeke borusundan çekilmiş kaçak su hatları bulunmaktadır. Kaçak hatların tespiti ve körlenmesi en önemli tasarruf adımı olacaktır.
2. Çözüm Önerisi;
Kent merkezine 4.000 metreküp Modüler Su Deposu yapılması:
Yurttaşın su tüketimi saatlere göre değişkenlik göstermektedir. Geceleri su sarfiyatı gündüze oranla çok daha azdır. Gece su sarfiyatının az olmasından faydalanılarak yeni yapılacak 4.000 metreküplük depo, gece haznesinde suyu biriktirecek ve gündüz su kesintisi
olduğu zamanlarda kentin su ihtiyacı bu depodan karşılanacak ve su konusunda mağduriyet en aza indirilecek. Şebeke suyu kesildiği andan itibaren 4.000 metreküplük suyun tasarruflu kullanılırsa 5 saat boyunca Siirt kent merkezine yeteceği hesaplanmıştır. Bu sayede 5 saate kadar olan içme suyu kesintileri kent sakinlerine hiç yansıtılmamış olacak. Su deposunun malzeme olarak GRP dediğimiz cam elyaf hammaddesinden imal ve tamamen saplama somun ile montajı yapılabilen modüler su deposu önerilmektedir. Kahramanmaraş ve Adıyaman gibi deprem bölgelerinde de hızlı çözüm olarak TOKİ tarafından 1000’er metreküplük GRP su depoları kullanılmıştır. 1000’er metreküplük 4 adet su deposunun Siirt kent merkezine yapılması, eskimiş çelik borulardaki patlaklara karşı koruyucu önlem amaçlıdır.
GRP Malzeme Modüler Su Deposu Avantajları;
Su yosunu yaratmaz, Anti bakteriyeldir, bakımı kolaydır, çok hafiftir, düşük kurulum maliyetlidir, yangına dayanıklıdır, yüksek darbe dayanımı, yüksek korozyon direnci ve yüksek ısıya dayanıklıdır.
3. Çözüm Önerisi;
Sondaj ile Su Kuyusu Açılması ve Konteyner Tip Su Arıtma Sistemi Kurulması: Siirt kent merkezinde belediyenin uygun gördüğü yerlerde sondaj ile kuyu açılıp kuyu pompası ile çıkarılacak yeraltı suyu, tek konteyner içerisinde bulunan paket tip içme suyu arıtma sistemi ile arıtıldıktan sonra altyapı şebeke suyuna verilebilir. Arıtma konteynerinin yanına 20 ‘şer metreküp 2 adet su deposu(arıtılmamış depo ve arıtılmış depo) koymak yeterli olacaktır. Öncelikle kuyudan çıkan su numunesi, Siirt üniversitesine ait Bilim ve Araştırma Laboratuvarında veya Sağlık İl Müdürlüğüne ait Halk Sağlığı laboratuvarında analizi yapılmalı, sonra suyun analiz değerlerine göre konteyner içinde bulunması zorunlu filtrasyon sistemleri belirlenmelidir (aktif karbon filtresi, kum filtresi, reverse ozmos filtresi, klor tankı… gibi).
Arıtma çıkışındaki su numunesi de aynı şekilde laboratuvar ortamında analiz edilip suyun içilebilir düzeyde olup olmadığına bakıldıktan sonra şebeke suyuna verilmelidir. Sistemin konteyner içinde olması sebebiyle kullanılacak alanda ek bir binaya ya da bir inşaata gerek kalmadan sadece etrafını tel örgü ile çevirmek suretiyle kullanılabilir. Kuyu pompası için bırakılacak enerji panosunun da önlem amaçlı konteyner içine monte edilmesi önerilir. İçme suyu sondaj çalışmaları Devlet Su İşlerinin bilgisi dâhilinde yürütülmelidir.
4.Çözüm Önerisi;
Hastane, sağlık ocakları, öğrenci yurtları ve kreş gibi kesinlikle susuz bırakılmaması gereken binaların su depolarına taşıma için Su Tankeri Dolum İstasyonu yapılması:
Su sorunu yaşamayan çevre illere ait en az 3 adet su tankeri geçici süreyle kentimize tahsis edilmelidir. Hastane, sağlık ocakları, öğrenci yurtları ve kreş gibi kesinlikle susuz bırakılmaması gereken binaların su depolarına şebeke suyu gelmediği zamanlarda tankerler ile temiz su kaynaklarından içme suyu taşınmalıdır. Hastane başta olmak üzere bahse konu insan popülasyonunun fazla olduğu ortak yaşam alanlarına pozitif ayrımcılık uygulanmalıdır. Tankerler suyu, kente yakın temiz su kaynaklarından, yeni açılacak sondaj kuyularından veya belediyeye ait içme suyu depolarından direk olarak temin edebilmeli ve hızlı dolum için su kaynağına aşağıdaki görselde olduğu gibi basit bir “su tankeri dolum istasyonu” yapılması önerilmektedir.
5. Çözüm Önerisi;
Su Tasarrufunun Gerekliliğine Dikkat Çekmek İçin Kentte “Su Tasarrufu Kampanyası” Başlatılması: Belediyenin başlatacağı kampanya ile su arzı, güvenliği ve tasarrufu konusunda çalışma yapılmalıdır. Su bilançosu oluşturulmalıdır.
Belediye, evlerde ve işyerlerinde suyun nasıl verimli (daha az) kullanılacağına dair sosyal medya bilgilendirmeleri, billboard ve pano reklamları, broşür dağıtımı ve danışma merkezi oluşturulmalıdır. Tasarruf tedbirleri bilinçlendirme amaçlı broşür halinde her binaya ve her kapıya bırakılması ve ulaştırılması gerekmektedir.
Sonuç: Alkumru barajından içme suyu projesi mutlaka hayata geçirilmelidir. Bu konuda DSİ’ye yapılan her türlü girişim ve çaba çok değerlidir ancak yetersiz kalmaktadır. Belediye tarafından belde ve köylere giden su şebekelerindeki kaçak ve kayıpları izleyecek ve önlem alacak bir birim kurulmalıdır ve teknik raporumuzdaki çözüm önerileri dikkate alınmalıdır. “
